Nợ riêng của vợ/chồng có bị trừ vào tài sản chung khi ly hôn?

27/05/2025

Chuyện tình cảm kết thúc đã đủ tổn thương, nhưng điều khiến nhiều người cay đắng hơn cả chính là phải gánh cả những khoản nợ mà mình không hề hay biết. Một câu hỏi được đặt ra rất thường xuyên: "Nợ riêng của vợ hoặc chồng có bị trừ vào tài sản chung khi ly hôn không?"

Bài viết này sẽ cùng bạn làm rõ khái niệm "nợ riêng của vợ chồng", đi sâu vào các căn cứ pháp luật liên quan, phân tích ví dụ thực tế, và hướng dẫn chi tiết cách bảo vệ quyền lợi hợp pháp của bản thân trong trường hợp chia tài sản và nghĩa vụ sau ly hôn.

1. Nợ riêng của vợ chồng là gì? Phân biệt với nợ chung ⚖️

Trong quan hệ hôn nhân, việc phân định nợ riêng và nợ chung là cực kỳ quan trọng, đặc biệt khi ly hôn. Theo quy định tại Điều 45 và Điều 60 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, “nợ riêng của vợ chồng” là khoản nợ mà chỉ một bên vợ hoặc chồng phải chịu trách nhiệm, không làm phát sinh nghĩa vụ liên đới của bên còn lại.

Căn cứ pháp lý:

Khoản 3 Điều 45 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 nêu rõ: "Vợ, chồng có nghĩa vụ riêng về tài sản và phải sử dụng tài sản riêng để thực hiện nghĩa vụ đó."

Dưới đây là bảng so sánh giúp bạn dễ hình dung:

Tiêu chí	📌 Nợ riêng	📌 Nợ chung
Thời điểm phát sinh	Phát sinh trước khi kết hôn, hoặc phát sinh trong thời kỳ hôn nhân nhưng liên quan đến tài sản riêng hoặc nhu cầu cá nhân không phục vụ lợi ích chung gia đình. Ví dụ: khoản vay để đánh bạc, mua sắm cá nhân xa xỉ không được sự đồng ý, bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng do lỗi cá nhân.	Phát sinh trong thời kỳ hôn nhân nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu của gia đình, phục vụ hoạt động kinh doanh, sản xuất chung hoặc từ việc chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản chung. Ví dụ: vay tiền mua nhà, mua xe chung, chi phí sinh hoạt, chữa bệnh cho con, đầu tư kinh doanh của gia đình.
Chủ thể chịu trách nhiệm	Chỉ một bên vợ hoặc chồng phải chịu trách nhiệm bằng tài sản riêng của mình.	Cả hai người cùng chịu trách nhiệm liên đới bằng tài sản chung. Nếu tài sản chung không đủ, mỗi bên có thể dùng tài sản riêng để trả nợ chung theo thỏa thuận hoặc phán quyết của Tòa án.
Căn cứ xác lập	Thường là hợp đồng cá nhân, hoặc khoản nợ không có sự đồng ý của bên kia, không phục vụ mục đích chung của gia đình.	Có thể là hợp đồng vay nợ có chữ ký của cả hai vợ chồng, hoặc các khoản nợ phát sinh từ các giao dịch chung của gia đình mà một bên thực hiện vì lợi ích chung, được bên kia biết hoặc phải biết.

Có thể bạn quan tâm>>> Giải pháp pháp lý hiệu quả tại văn phòng công chứng chuyên nghiệp.

2. Nợ riêng của vợ chồng có bị lấy từ tài sản chung khi ly hôn không? ❓

✅ Câu trả lời khẳng định là: KHÔNG — nếu bạn có thể chứng minh được đó là nợ riêng hợp pháp và không phục vụ lợi ích chung của gia đình.

Điều 60 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 quy định về việc giải quyết nghĩa vụ tài sản của vợ chồng khi ly hôn. Cụ thể, khi chia tài sản chung, Tòa án sẽ chỉ xem xét và thanh toán các nghĩa vụ chung của vợ chồng. Các khoản nợ riêng, người nào đứng tên và sử dụng vì lợi ích cá nhân thì người đó phải tự chịu trách nhiệm bằng tài sản riêng của mình.

Tài sản chung sẽ không bị trừ để trả nợ riêng của vợ chồng, trừ khi rơi vào một trong các trường hợp sau:

Không chứng minh được đó là nợ riêng: Nếu không có bằng chứng rõ ràng về việc khoản nợ chỉ phục vụ lợi ích cá nhân của một bên, Tòa án có thể xem xét đó là nợ chung, đặc biệt khi khoản nợ đó được sử dụng trong thời kỳ hôn nhân.
Có thỏa thuận bằng văn bản: Vợ chồng có thể có thỏa thuận hợp pháp bằng văn bản về việc dùng tài sản chung để trả nợ riêng của một bên. Tuy nhiên, thỏa thuận này phải tuân thủ các quy định của pháp luật và không xâm phạm quyền lợi của người thứ ba.
Người vay là đại diện cho gia đình: Mặc dù chỉ một bên đứng tên vay, nhưng nếu khoản vay đó rõ ràng phục vụ nhu cầu thiết yếu của gia đình (ví dụ: chi phí y tế khẩn cấp, học phí cho con) và bên còn lại biết hoặc phải biết mà không phản đối, Tòa án có thể xem xét là nợ chung.

3. Ví dụ thực tế: Nợ riêng của vợ chồng có bị trừ vào tài sản chung? 🧪

Để hiểu rõ hơn về việc áp dụng pháp luật, hãy xem xét các tình huống sau:

Trường hợp 1: Rõ ràng là nợ riêng Anh Minh vay 300 triệu đồng từ bạn trước khi cưới để mua một chiếc ô tô cá nhân phục vụ việc đi làm. Sau khi kết hôn, chiếc xe này chủ yếu do anh Minh sử dụng, không phục vụ sinh hoạt chung của gia đình. Khi ly hôn, vợ anh Minh không phải chịu trách nhiệm trả khoản vay này, và tài sản chung của hai vợ chồng không bị trừ để thanh toán khoản nợ 300 triệu đồng của anh Minh. ➡️ Đây là nợ riêng của chồng, được pháp luật bảo vệ quyền lợi cho người vợ.
Trường hợp 2: Khoản vay không chứng minh được là nợ riêng rõ ràng Chị Hương vay 500 triệu đồng từ bạn để mở quán cà phê trong thời kỳ hôn nhân. Tuy nhiên, không có giấy tờ rõ ràng về mục đích sử dụng tiền, và sau khi quán đi vào hoạt động, lợi nhuận từ quán cà phê được dùng để chi tiêu cho sinh hoạt chung của gia đình, hoặc cả hai vợ chồng đều tham gia quản lý quán. Khi ly hôn, nếu anh chồng chứng minh được rằng lợi ích từ quán cà phê là của chung, và không có bằng chứng khoản vay này là nợ riêng của chị Hương, thì khoản vay này có khả năng bị xem là nợ chung, và tài sản chung có thể bị trừ để thanh toán.

4. Cách chứng minh nợ riêng của vợ chồng để bảo vệ tài sản 📌

Để tránh những thiệt hại không đáng có và bảo vệ tài sản của mình, bạn cần lưu ý những điều sau:

4.1 Giữ đầy đủ chứng từ và bằng chứng:

Hợp đồng vay nợ: Phải ghi rõ ràng người vay là ai, mục đích vay tiền (có phục vụ lợi ích gia đình hay không).
Giấy tờ liên quan đến tài sản riêng: Sổ đỏ, giấy đăng ký xe, sao kê tài khoản ngân hàng chứng minh nguồn tiền riêng (thừa kế, tặng cho, tài sản có trước hôn nhân) đã dùng để vay hoặc trả nợ.
Bằng chứng mục đích sử dụng: Tin nhắn, email, lời khai của người làm chứng cho thấy việc vay nợ chỉ phục vụ lợi ích cá nhân, không phục vụ nhu cầu chung của gia đình. Ví dụ: vay để đánh bạc, mua sắm xa xỉ không có sự đồng ý của bên kia.

4.2 Tách biệt tài chính rõ ràng:

Không sử dụng tài sản chung để trả nợ cá nhân: Tuyệt đối tránh dùng tiền trong tài khoản chung, hoặc tiền lương của cả hai để thanh toán các khoản nợ riêng của một bên.
Không nhập tài sản riêng vào tài sản chung một cách "vô thức": Nếu bạn có tiền riêng, hãy giữ tách biệt trong tài khoản riêng và không dùng nó để chi tiêu cho gia đình nếu không muốn nó bị xem là tài sản chung.

4.3 Lập văn bản thỏa thuận:

Trong thời kỳ hôn nhân, vợ chồng hoàn toàn có quyền lập văn bản thỏa thuận về tài sản và nghĩa vụ nợ. Văn bản này có thể công chứng để có giá trị pháp lý cao nhất, trong đó xác nhận rõ khoản nợ là của riêng ai, và trách nhiệm của mỗi bên đối với các khoản nợ. Điều này đặc biệt quan trọng nếu một bên có hoạt động kinh doanh riêng hoặc có các khoản vay cá nhân đáng kể.

Nợ riêng của vợ chồng

💬 5. Các câu hỏi thường gặp về nợ riêng của vợ chồng khi ly hôn

❓ 5.1. Nợ đứng tên một người thì có được xem là nợ riêng?

🧾 Chưa chắc.

👉 Nếu khoản vay chỉ phục vụ mục đích cá nhân, không liên quan đến sinh hoạt hay lợi ích chung của gia đình, thì có thể được xem là nợ riêng.

⚠️ Tuy nhiên, nếu khoản vay phục vụ cho cả gia đình (ví dụ mua xe dùng chung, sửa nhà, kinh doanh chung…), thì vẫn có thể được xác định là nợ chung, dù chỉ một người đứng tên.

🕵️‍♀️ 5.2. Cần gì để chứng minh nợ riêng của vợ chồng?

Để chứng minh khoản vay là nợ riêng, bạn cần:

📃 Hợp đồng vay ghi rõ người vay, mục đích vay, thời điểm vay;

📤 Giấy tờ thể hiện việc sử dụng tiền cho mục đích cá nhân (không vì gia đình);

🖋️ Văn bản thỏa thuận (nếu có) hoặc công chứng xác nhận là nghĩa vụ riêng.

✅ Càng nhiều chứng cứ rõ ràng, khả năng bảo vệ quyền lợi càng cao.

⚖️ 5.3. Tòa án có chia tài sản chung để trả nợ riêng của vợ chồng không?

🚫 Không.

Theo Điều 60 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, Tòa chỉ giải quyết nghĩa vụ tài chính chung. Nếu khoản vay là nợ riêng vợ chồng, thì bên nào vay – bên đó chịu trách nhiệm.

❗ Trừ khi người còn lại đồng ý dùng tài sản chung để trả nợ riêng, hoặc không chứng minh được khoản vay đó là nợ riêng.

🏠 5.4. Tài sản riêng có bị dùng để trả nợ chung không?

🛑 Không, trừ khi người sở hữu tự nguyện đồng ý hoặc khoản vay được chứng minh là vì lợi ích của cả hai.

🔐 Pháp luật bảo vệ tài sản riêng, nhưng bạn vẫn nên:

Giữ giấy tờ đầy đủ;
Không nhập lẫn vào tài sản chung.

📝 5.5. Có nên công chứng văn bản xác định nợ riêng của vợ chồng không?

💯 Rất nên!

📑 Văn bản công chứng là bằng chứng pháp lý có giá trị cao, giúp bạn:

Xác định rõ khoản nợ là nghĩa vụ của ai;
Tránh tranh chấp về sau khi chia tài sản;
Bảo vệ tài sản chung không bị trừ oan khi ly hôn.

Kết luận: Nợ riêng của vợ chồng không làm ảnh hưởng đến tài sản chung nếu bạn hiểu luật! ✅

Nợ riêng của vợ hoặc chồng, nếu được xác định và chứng minh rõ ràng theo đúng quy định pháp luật, sẽ không ảnh hưởng đến phần tài sản chung khi ly hôn. Tuy nhiên, nếu bạn không có bằng chứng đầy đủ, hoặc không có sự tách bạch rõ ràng về tài chính, rủi ro phải gánh nợ thay là rất cao, gây thiệt hại nghiêm trọng đến quyền lợi của bạn.

🔑 Hiểu luật sớm – Hạn chế rủi ro – Bảo vệ quyền lợi hợp pháp của chính mình và con cái!

6. Dịch vụ hỗ trợ xác lập và công chứng nợ riêng tại Văn phòng công chứng Nguyễn Huệ 🏛️

Việc phân định nợ riêng và nợ chung đòi hỏi sự hiểu biết pháp luật sâu sắc và quy trình chặt chẽ để đảm bảo tính hợp pháp. Nếu bạn đang trong các tình huống sau, hãy tìm đến sự hỗ trợ chuyên nghiệp:

Lo lắng bị buộc phải trả nợ thay cho vợ/chồng.
Muốn bảo vệ tài sản chung của mình và con cái khỏi các khoản nợ riêng của đối phương khi ly hôn.
Cần công chứng văn bản xác lập nghĩa vụ riêng rõ ràng để tránh tranh chấp sau này.
Đang có tranh chấp về tài sản hoặc nợ trong quá trình ly hôn.

VĂN PHÒNG CÔNG CHỨNG NGUYỄN HUỆ

Tư vấn pháp lý chuyên sâu: Giúp bạn xác định chính xác đâu là nợ riêng, đâu là nợ chung theo quy định của pháp luật.
Soạn thảo & công chứng văn bản: Hỗ trợ lập các văn bản phân định nghĩa vụ tài sản riêng, đảm bảo tính hợp pháp và chặt chẽ.
Hỗ trợ giải quyết tranh chấp: Cung cấp định hướng pháp lý và hỗ trợ trong quá trình giải quyết các tranh chấp về tài sản và nợ khi ly hôn.